Το άγχος είναι καταρχήν απαραίτητο για την επιβίωση μας. Χωρίς άγχος δεν θα μπορούσαμε να κρατήσουμε μια δουλειά η οποία μας βοηθά να εξασφαλίσουμε τα απαραίτητα για να ζήσουμε. Όταν όμως το άγχος ξεπερνά ένα όριο γίνεται ανασταλτικός παράγοντας στην επιβίωση μας και αντί να μας βοηθά μας εμποδίζει από το να ζούμε καλά. Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι το άγχος είναι μια μορφή φόβου απέναντι σε μια απειλή. Παλιότερα ο άνθρωπος φοβόταν τα άγρια ζώα ή τα καιρικά φαινόμενα, οι οποίοι φόβοι ήταν σχετικά παροδικοί στην έντονη μορφή τους. Σήμερα οι απειλές γύρω μας έχουν αλλάξει μορφή αφού είναι πλέον ο φόβος ότι δεν θα αποπληρώσουμε ένα δάνειο ή ότι θα χάσουμε τη δουλειά μας. Οι σημερινοί φόβοι δεν είναι παροδικοί αλλά χρόνιοι και έτσι είμαστε σε κατάσταση απειλής η οποία επιβαρύνει την ψυχική και σωματική μας υγεία. Οι απειλές είναι συνεχώς μπροστά μας και είναι σοβαρές. Αυτός είναι ο συνδυασμός που επηρεάζει τόσο αρνητικά την υγεία μας: η σοβαρότητα της απειλής και η διάρκεια της απειλής.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε τις συνέπειες του άγχους:
-Προσπαθήστε να περιορίσετε τις ‘απειλές’. Συχνά οι προσδοκίες μας είναι πολύ υψηλές ή νιώθουμε ότι ‘πρέπει’ να ακολουθούμε αυτά που μας επιτάσσει η κοινωνία και τα ΜΜΕ. Αυτή όμως η στάση μας οδηγεί αναπόφευκτα στο να απαιτούμε περισσότερα από τον εαυτό μας και τους άλλους με αποτέλεσμα να δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι τις απειλές γύρω μας. Προσπαθήστε να καταλήξετε σε αυτά που πραγματικά είναι σημαντικά για εσάς. Για παράδειγμα, είναι πραγματική η ανάγκη για την αγορά ενός καινούργιου αυτοκινήτου η οποία θα επιβαρύνει οικονομικά την οικογένεια;
-Σκεφθείτε ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί (και τι θα κάνετε σε αυτή την περίπτωση).Αυτός ο χειρισμός μπορεί να ακούγεται παράξενος όμως πολλές φορές βοηθά να φέρουμε στο μυαλό μας το χειρότερο σενάριο! Είναι όντως τόσο άσχημα τα πράγματα; Πώς θα μπορούσα να αντιδράσω στην περίπτωση που συμβεί το χειρότερο; Για παράδειγμα εάν φοβάμαι ότι θα χάσω τη δουλειά μου: δεν θέλω να συμβεί και θα προσπαθήσω να ανταποκρίνομαι στις υποχρεώσεις της δουλειάς όμως εάν συμβεί θα ψάξω για καινούργια δουλειά. Όπως βρήκα την τωρινή μου δουλειά θα βρω κάποια άλλη, ή μπορεί να είναι ευκαιρία να αλλάξω τομέα. Η γνώση ότι υπάρχει ‘σχέδιο δράσης’ για κάθε ενδεχόμενο είναι κάτι που μας βοηθά να περιορίσουμε το άγχος που βιώνουμε. Συνήθως το άγνωστο είναι αυτό που μας προκαλεί περισσότερο άγχος. Η ανικανότητά μας να παρέμβουμε στα πράγματα γύρω μας, η αίσθηση έλλειψης ελέγχου είναι οι παράγοντες που ανεβάζουν το επίπεδο του άγχους. Όταν όμως διερευνήσουμε το χειρότερο που μπορεί να συμβεί και καταστρώσουμε ένα σχέδιο δράσης για αυτό το ενδεχόμενο, αυτομάτως περνά υποσυνείδητα το μήνυμα ότι κατέχουμε κατά ένα μέρος τον έλεγχο της κατάστασης.
-Κρατήστε σημειώσεις. Στην αντιμετώπιση του άγχους βοηθά το να έχετε κάπου συγκεντρωμένα, π.χ. σε κάποιο ημερολόγιο όλα όσα χρειάζεται να κάνετε. Όταν έχετε πολλά πράγματα να κάνετε σημειώστε τα σε μια λίστα και κατηγοριοποιήστε σε α)απαραίτητο να γίνουν, β)καλό θα είναι να γίνουν σύντομα και γ)μπορούν να περιμένουν λίγο.
-Κοινωνικοποιηθείτε και δραστηριοποιηθείτε. Διαφυλάξτε τον πολύτιμο ελεύθερο χρόνο σας για καλή συντροφιά και ευχάριστες δραστηριότητες. Έχει διαπιστωθεί ότι η συζήτηση και η έκφραση των σκέψεων και των συναισθημάτων μας λειτουργεί σαν αγχολυτικό. Βοηθά επίσης η βελτίωση των σχέσεων μας με τους γύρω μας. Εάν έχετε παρατηρήσει ότι σας επιβαρύνει η συναναστροφή με κάποια άτομα χρειάζεται να βελτιώσετε αυτή τη σχέση ή να αποφεύγετε τη συχνή συναναστροφή με αυτά τα πρόσωπα. Φροντίστε επίσης να αναζητήσετε δραστηριότητες που σας ευχαριστούν όπως η ενασχόληση με την τέχνη, η φυσική άσκηση κτλ. Οι έρευνες δείχνουν ότι ειδικά η αερόβια άσκηση όπως το γρήγορο περπάτημα, το τρέξιμο, το ποδήλατο, το κολύμπι, ο χορός κ.α. συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της συναισθηματικής μας κατάστασης.
-Εντοπίστε τα αυθαίρετα συμπεράσματα και τη δραματοποίηση. Μερικές φορές μπορεί να μας συμβεί κάτι το οποίο να μην είναι ευχάριστο και να δραματοποιήσουμε το γεγονός καταλήγοντας σε αυθαίρετα συμπεράσματα που δεν έχουν λογική βάση. Για παράδειγμα εάν μου κάνει μια παρατήρηση ο εργοδότης μου μπορεί να υποθέσω αυθαίρετα ότι κινδυνεύει η θέση μου στην εταιρία. Αυτή η σκέψη μπορεί να με οδηγήσει στον πανικό και σε ακόμη πιο πολλά λάθη στη δουλειά. Ρωτήστε τον εαυτό σας: είναι αντικειμενική η σκέψη; Έχει λογική βάση;
-Βάλτε το χιούμορ στη ζωή σας. Έχει βρεθεί ότι στην εκτόνωση των αρνητικών συναισθημάτων βοηθά το χιούμορ και η διακωμώδηση του γεγονότος. Το γέλιο μας κάνει καλό, έτσι την επομένη φορά που θα έχετε άγχος προσπαθήστε να δείτε την αστεία πλευρά των πραγμάτων.
Στην αντιμετώπιση του άγχους και άλλων ζητημάτων που σας απασχολούν μπορεί να σας βοηθήσει ένας ειδικός (ψυχολόγος).
MSc Χριστίνα Χελιώτη
Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπεύτρια
Ψυχιατρική Κλινική Λυράκου
